Doel
Keuzetechnieken worden gebruikt om onderbouwde keuzes te maken het ontwerpproces. Veel technieken geven daarbij inzicht in de sterke en zwakke aspecten van de ideeën en concepten.
Beschrijving
Wat is het beste ontwerp? Hoe ga je nu vergelijken tussen twee of meer concepten? Er zijn twee soorten keuze technieken:
- Kwalitatief (niet objectief meetbaar)
- Kwantitatief (met meetbare gegevens)
Altijd geldt: kiezen doe je op je wensen. Eerst bekijk je of de concepten aan de eisen voldoen. Alle concepten die niet aan de eisen voldoen mogen niet gekozen worden. Die vallen so wie so af voor verdere uitwerking. Als je uit het aantal concepten goede kanshebbers hebt overgehouden die aan het hele PvE voldoen, dan kun je keuze technieken in gaan zetten. Hier volgt een beschrijving van 5 technieken.
Techniek 1 – Stickeren
Kenmerken
- Mensen geven punten toe aan het concept waar ze het beste gevoel bij hebben.
- Belangrijk om te beseffen. Het is niet te volgen wat de doorslaggevende factor was: Hoe weet je dat je de goede beslissing maakt?
Toepassing
- Snel even het algemene gevoel polsen
- Knoop doorhakken tussen “finalisten” (concepten die al meetbaar getoetst zijn en voldeden)
Techniek 2 – Filter
Kenmerken
- ‘Wegstreep’ techniek (afvalrace tussen concepten)
- Snel en stapsgewijs selecteren
- Elk product op dezelfde criteria beoordeeld
- Heldere methode: middenmoters vallen af
Toepassing
Wanneer bepaalde eisen veel belangrijker zijn dan andere.
Stappenplan
Vooraf: Zet eisen / wensen in volgorde van belang (Belangrijkste bovenaan)
- Alle concepten beoordelen aan alle eisen (alle concepten die niet voldoen vallen af)
- Alle concepten beoordelen aan wens 1 (alle concepten die niet voldoen vallen af)
- Alle concepten beoordelen aan wens 2 (alle concepten die niet voldoen vallen af)
- Doorgaan tot er een concept over blijft
Techniek 3 – Wegen
Kenmerken
- Overzicht, volledigheid…
- Prioriteren is prettig een idee
- Onderbouwing door score per wens
Toepassing
Vaak! Let op:
- Heel tijdrovend
- Middenmoters komen bovendrijven (scoren overal wat)
- Lijkt wel heel weloverwogen (schijnzekerheid)
Stappenplan
Vooraf: Alleen concepten die aan eisen voldoen gebruiken voor weging
Geef alle wensen een weegfactor (bv. 1 t/m 5 …… 5 = belangrijkste).
- Per wens alle concepten beoordelen (Rapportcijfers, hoe goed voldoet elk concept?)
- Rapportcijfer wens x weegfactor = score concept.
- Per concept alle scores optellen, geeft overzicht welk concept het beste is.
Techniek 4 – “Harris Profiel” / Radarplot
Kenmerken
- Elk concept krijgt ‘score’ per eis (wens)
- Score wordt visueel duidelijk gemaakt
- Vergelijking oppervlakten geeft aan hoe goed concept scoort
Toepassing:
Vaak!
- Bij gelijkwaardig uitgewerkte concepten
- Wanneer visuele ondersteuning keuze handig is
- Let op: vooraf vaststellen score criteria is echt nodig!
- Let op: er is een max aan het aantal wensen dat je visueel kunt opnemen
Stappenplan Harris profiel
Vooraf: Zet eisen / wensen in lijst en maak daarbij 4 punts score tabellen voor elk concept.
- Geef scorecriteria aan per wens (wanneer is score -2, -1, +1, + 2).
- Bereken alle scores per wens, en teken de bijbehorende vlakjes in de tabel.
- Vergelijk de profielen van de concepten.
Zo kun je bekijken welke ‘overall’ het beste scoort
Stappenplan radar profiel
Vooraf: Kies belangrijkste wensen (max 8). Zet assenspin plot op, geef verdeling (score) aan.
- Geef scorecriteria aan per wens (wanneer is score 1, 2, 3, 4, 5 etc.)
- Bereken alle scores per wens, teken dit op de assen af.
Teken daarna de contour van de score - Vergelijk de profielen van de concepten
Zo kun je bekijken welke ‘overall’ het beste scoort
Resultaat
Munitie voor het maken van een onderbouwde keuze. De vorm varieert per gekozen tool van sterk visueel (radar plot, Harris-profile) tot een score-matrix.
Tijd
Afhankelijk van de gekozen techniek: vanaf 30 min voor snelle keuzes tot meer dan een dag voor uitvoerige onderbouwing.
Tekst: Anne van der Graaf